Zawód tłumacz przysięgłego regulowany jest przez ustawę o zawodzie tłumacza przysięgłego z dnia 25 listopada 2004 r., zmienioną w czerwcu 2019 roku oraz przez Kodeks zawodowy tłumacza przysięgłego. Praca zespołów tłumaczy przysięgłych różni się znacznie od pracy zwykłego biura tłumaczeń – nie tylko zakresem zadań, ale także charakterem prawnym.
Czym zajmuje się tłumacz przysięgły?
Tłumacz przysięgły to osoba, która na rzecz osób prywatnych, firm i organów państwowych wykonuje tłumaczenia tekstów oficjalnych i tłumaczenia tekstów specjalistycznych oraz poświadcza przekłady i odpisy innych. Każdą swoją pracę musi potwierdzić osobistą pieczęcią, która nadawana jest wykonawcom tego zawodu przez Ministra Sprawiedliwości. W zakres tekstów oficjalnych wchodzą m.in. dokumenty urzędowe i akty notarialne, m.in.: testamenty, wyroki sądów, świadectwa i dyplomy. Przykładami tekstów specjalistycznych są umowy, faktury, dokumenty bankowe i finansowe, a nawet dokumentacja medyczna i dowody rejestracyjne samochodów importowanych zza granicy. Tłumacze przysięgli wykonują więc przede wszystkim tłumaczenia pisemne. Dokonują jednak także tłumaczeń ustnych. Uwierzytelnionego tłumaczenia ustnego wymagają wszelkie kontakty z instytucjami publicznymi, m.in. prokuraturą, policją czy sądem w przypadku, gdy strony nie porozumiewają się tym samym językiem. Tłumacze przysięgli często są obecni w kancelariach notarialnych i prawnych podczas podpisywania aktów notarialnych, umów, a także w czasie negocjacji pomiędzy stronami.
Czym się różni tłumacz przysięgły od tłumacza zwykłego?
Tłumaczami zwykłymi zostają zazwyczaj osoby, które ukończyły studia filologiczne lub lingwistykę stosowaną. Wystarczy do nich bardzo dobra znajomość języka oraz praktyka zawodowa. Tłumacz zwykły przekłada wszelkie rodzaje dokumentów, m.in.: teksty literackie, teksty edukacyjne i teksty biznesowe, jednak nie poświadcza ich, tak jak tłumacz przysięgły, pieczęcią nadaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Tłumaczenia uwierzytelnione są wykonywane wyłącznie przez uprawnionych tłumaczy przysięgłych - tylko one są uznawane przez organy państwowe. Stanowią dla dokumentu poświadczenie jego autentyczności i wiarygodności.
Jak można sprawdzić tłumacza? Lista tłumaczy przysięgłych
Chcesz sprawdzić, czy dana osoba rzeczywiście jest tłumaczem przysięgłym? Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi listę wszystkich tłumaczy przysięgłych w Polsce. Zawarte na liście dane dotyczące tłumacza to jego imię i nazwisko, posiadany przez niego tytuł naukowy oraz język obcy, na który oraz z którego tłumaczy teksty. Warto zauważyć, że tłumaczenia przysięgłe w Polsce obejmują tylko około 50 języków. Brak wśród nich m.in. niektórych języków urzędowych (np. laotańskiego i nepali).
Dobry tłumacz przysięgły - czyli jaki?
Do wyróżników dobrego tłumacza przysięgłego należą staż zawodowy, ukończone studia filologiczne lub specjalistyczne. Największe znaczenie ma długotrwała praktyka zawodowa tłumacza. W przypadku niektórych języków, tłumacz może uzyskać także akredytację Komisji Europejskiej. Warto pamiętać też, że kiedyś potwierdzeniem znajomości były np. odbyte praktyki w biurze tłumaczeń. Od kilku lat natomiast, osoby ubiegające się o uprawnienia tłumacza przysięgłego, w ramach łatwiejszego dostępu do niektórych zawodów, nie muszą mieć ukończonej już filologii odpowiedniego języka - wystarczy, że będą mieli wykształcenie wyższe. Warto więc zwrócić uwagę także na referencje tłumacza przysięgłego: z usług dobrych tłumaczy przysięgłych korzystają renomowane przedsiębiorstwa i kancelarie adwokackie.
Jak wygląda praca tłumacza przysięgłego?
Jak już wspomnieliśmy, praca tłumaczy przysięgłych polega na wykonywaniu tłumaczeń uwierzytelnionych zarówno dla przedsiębiorstw, instytucji i osób prywatnych, jak i dla sądów oraz prokuratury. W przypadku tłumaczeń realizowanych dla sądów i prokuratury obowiązują ich stawki urzędowe za tłumaczenie. Tłumacz korzysta ze zgromadzonego doświadczenia, bazy publikacji referencyjnych oraz konsultacji z ekspertami w określonej dziedzinie. Dokumenty niestandardowe, w tym dokumentacja techniczna, wymagają od tłumacza przysięgłego wiedzy eksperckiej. W odróżnieniu od tłumacza zwykłego, tłumacz przysięgły zobowiązany jest do prowadzenia repertorium, a więc pełnego wykazu zrealizowanych tłumaczeń uwierzytelnionych (poświadczonych, zwanych też przysięgłymi).
Na czym polega odpowiedzialność zawodowa tłumacza przysięgłego?
Kary nakładane na tłumaczy przysięgłych z tytułu odpowiedzialności zawodowej obejmują upomnienia i nagany, kary pieniężne oraz zawieszenie lub pozbawienie prawa do wykonywania zawodu. Nakłada je Komisja Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych. Tłumacze przysięgli podlegają odpowiedzialności związanej z niewypełnieniem zadań wynikających z obowiązków ustawowych: należą do nich np. bezstronność tłumaczenia, zachowanie tajemnicy zawodowej oraz prawidłowe prowadzenie repertorium. Nie istnieją określone ustawowo zasady oceny jakości tłumaczeń, natomiast błędy merytoryczne oraz liczne błędy gramatyczne i stylistyczne mogą wywołać dla Klienta niepożądane skutki prawne. Tłumacz przysięgły może za nie zostać pociągnięty do odpowiedzialności.
Po czym poznać profesjonalny zespół tłumaczy przysięgłych?
Tłumacze przysięgli rzadko zrzeszają się w agencjach, spółkach i zespołach tłumaczy. Rolę kooperatyw przejmują w dużej mierze biura tłumaczeń, które współpracując z tłumaczami, narzucają na jego cenę swoją marżę. Zaletą bezpośredniej współpracy z tłumaczami przysięgłymi, czy z zespołem tłumaczy przysięgłych (ale nie biurem tłumaczeń) jest to, że Klienci otrzymują tłumaczenia najwyższej jakości, szybciej – bez pośredników. Profesjonalny zespół tłumaczy poznać można także:
- po długim okresie funkcjonowania na rynku oraz pozytywnych opiniach klientów,
- po referencjach.
W wyborze zespołu tłumaczy nie warto kierować się tylko i wyłącznie ceną usług.
Zakres usług profesjonalnego zespołu tłumaczy przysięgłych
W zakres usług zespołu tłumaczy przysięgłych wchodzą pisemne tłumaczenia uwierzytelnione. Podstawą rozliczeń jest strona rozliczeniowa obejmująca 1125 znaków ze spacjami - w tym także wszelkie uwagi i adnotacje tłumacza. Zespoły tłumaczy przysięgłych wykonują także weryfikacje i korektę tłumaczeń uwierzytelnionych. Nie istnieją ceny urzędowe tłumaczeń przysięgłych dla klientów bezpośrednich, indywidualnych, czy biznesowych - ceny zależą zazwyczaj od terminu realizacji zlecenia oraz od specyfiki dokumentu. Niemal wszystkie zespoły tłumaczy przysięgłych wykonują również tłumaczenia pisemne zwykłe oraz tłumaczenia ustne (w tym symultaniczne).